Nhiều bạn mới học tiếng Trung thường chia sẻ rằng giáo trình, bài tập, HSK test đôi khi khá khô khan, dễ gây nản. Đó là lý do học tiếng Trung qua bài hát trở thành lựa chọn được yêu thích: vừa giải trí, vừa tiếp xúc với tiếng Trung bản ngữ mỗi ngày. Tuy nhiên, nếu chỉ nghe nhạc cho vui, không có phương pháp, kết quả thu được sẽ rất ít, thậm chí bạn chỉ nhớ… giai điệu mà quên mất tiếng Trung.
Để học tiếng Trung qua bài hát thực sự mang lại hiệu quả, người học cần hiểu rõ nên nghe gì, nghe như thế nào, khai thác lời ca ra sao và kết hợp với lộ trình HSK như thế nào cho hợp lý. Khi đó, mỗi bài hát không chỉ là “nhạc nền”, mà trở thành một mini–bài học giúp bạn tiến bộ từng ngày.
Vì sao nên học tiếng Trung qua bài hát?
Trước khi đi sâu vào cách làm cụ thể, cần hiểu vì sao học tiếng Trung qua bài hát lại hữu ích đến vậy.
Âm nhạc giúp não bộ ghi nhớ tốt hơn. Giai điệu, nhịp điệu khiến các cụm từ tiếng Trung như 我喜欢你 (wǒ xǐhuan nǐ), 想念 (xiǎngniàn), 朋友 (péngyou) “dính” vào đầu một cách tự nhiên, khó quên hơn so với việc chỉ học qua danh sách từ vựng. Khi bạn nghe đi nghe lại một bài, những cụm từ quen thuộc sẽ tự bật ra mà đôi khi không cần cố nhớ.
Ngoài ra, học tiếng Trung qua bài hát còn cho bạn tiếp xúc với phát âm thực tế, ngữ điệu thật, cách người bản xứ nối âm, luyến giọng. Điều này rất khó cảm nhận nếu chỉ nghe băng trong giáo trình. Với người đã qua giai đoạn nhập môn, việc nghe nhạc Hoa cũng là cách để duy trì “độ ngấm” của tiếng Trung khi không có nhiều thời gian ngồi bàn học.
Một điểm thú vị khác là bài hát thường gắn với cảm xúc. Khi bạn yêu thích một ca khúc, tự nhiên bạn muốn hiểu từng câu, từng chữ bằng tiếng Trung, từ đó chủ động tra từ điển, ghi chép và luyện đọc, tạo thành động lực học tập rất tự nhiên.
Lợi ích khi học tiếng Trung qua bài hát đúng cách
Nếu có phương pháp, học tiếng Trung qua bài hát mang lại nhiều lợi ích hơn bạn nghĩ. Trước hết là kỹ năng nghe. Bạn sẽ quen dần với âm thanh của tiếng Trung, nhận ra thanh điệu 声调 (shēngdiào), sự khác biệt giữa mā – má – mǎ – mà trong bối cảnh âm nhạc. Mặc dù ca sĩ đôi khi kéo dài hoặc biến âm, nhưng phần lớn bài hát chậm, rõ vẫn rất phù hợp để luyện nghe tổng thể.
Tiếp theo là phát âm. Khi hát theo, bạn buộc phải điều chỉnh miệng, lưỡi để bám sát giai điệu và lời. Đây là cách luyện khẩu hình khá thú vị. Các từ như 爱 (ài), 心 (xīn), 世界 (shìjiè) nếu được lặp lại nhiều lần trong bài sẽ giúp bạn phát âm tự tin hơn khi nói chuyện.
Về từ vựng và ngữ pháp, học tiếng Trung qua bài hát giúp bạn gặp lại rất nhiều cấu trúc quen thuộc trong bối cảnh cảm xúc: 我在这里等你 (wǒ zài zhèlǐ děng nǐ), 如果…就… (rúguǒ… jiù…), 因为…所以… (yīnwèi… suǒyǐ…). Nghe trong lời ca giúp bạn nhớ cách dùng tự nhiên, sau đó có thể “bê” nguyên mẫu câu vào bài nói hoặc bài viết của mình.
Cuối cùng là động lực. Trong những ngày mệt mỏi, bạn có thể không muốn mở sách, nhưng mở playlist nhạc Trung thì vẫn làm được. Nếu biết cách, chính những lần “nghe chơi” đó sẽ trở thành thời gian học tiếng Trung qua bài hát đầy giá trị.
Cách chọn bài phù hợp để học tiếng Trung qua bài hát
Không phải bài nào cũng thích hợp cho mục tiêu học tiếng Trung qua bài hát. Người mới học nên ưu tiên những ca khúc ballad chậm, giai điệu rõ, phát âm không nuốt chữ, càng ít rap càng tốt. Các bài quá nhanh, dùng nhiều tiếng lóng hoặc phương ngữ sẽ làm bạn dễ nản vì “nghe chẳng ra chữ nào”.
Trình độ sơ cấp có thể bắt đầu từ các bài có lời đơn giản, xoay quanh chủ đề tình yêu, bạn bè, gia đình – vốn từ quen thuộc với HSK 1–2, dễ nghe, dễ đoán. Chẳng hạn, bạn hãy tìm những bài có nhiều từ như 朋友 (péngyou – bạn bè), 家 (jiā – nhà), 快乐 (kuàilè – vui vẻ), 幸福 (xìngfú – hạnh phúc).
Khi trình độ tăng dần, bạn có thể chọn bài có lời phức tạp hơn, xuất hiện nhiều thành ngữ 成语 (chéngyǔ), cấu trúc ngữ pháp đa dạng. Lúc này, học tiếng Trung qua bài hát không chỉ là “bắt chữ”, mà còn là phân tích, ghi chú như một bài đọc hiểu nhỏ.
Một gợi ý nhỏ là hãy chọn những bài bạn thực sự thích. Sự yêu thích quyết định việc bạn có sẵn sàng nghe đi nghe lại hay không. Nếu chỉ nghe vì “người ta bảo nên nghe”, bạn sẽ khó duy trì thói quen hàng ngày.
Quy trình nghe – hiểu – bắt chước khi học tiếng Trung qua bài hát
Để học tiếng Trung qua bài hát hiệu quả, bạn có thể đi theo một quy trình đơn giản. Đầu tiên là nghe toàn bài không nhìn lời, chỉ để cảm nhận giai điệu và bắt những từ đơn giản nhất mà tai bạn nhận ra, ví dụ như 你 (nǐ), 我 (wǒ), 爱 (ài), 好 (hǎo). Đây là bước “làm quen”, không cần hiểu hết.
Bước tiếp theo là nghe kèm lời Trung – Việt. Lúc này, hãy tập trung vào từng câu, đối chiếu tiếng Trung với bản dịch để nắm ý chính. Bạn có thể gạch chân những từ mới quan trọng, tra pinyin và ghi chú nghĩa. Một số cụm hay như 想念你 (xiǎngniàn nǐ – nhớ em/anh), 一直在这里 (yīzhí zài zhèlǐ – vẫn luôn ở đây) rất đáng để ghi nhớ.
Bước thứ ba là bắt chước. Hãy nghe từng câu một, dừng lại và đọc theo, sau đó thử hát theo. Đừng quá áp lực phải hát hay, mục tiêu của học tiếng Trung qua bài hát là phát âm rõ, đúng thanh điệu, bám nhịp tương đối. Bạn có thể ghi âm lại và so sánh với bản gốc để tự chỉnh.
Cuối cùng, sau vài lần luyện như vậy, hãy thử nghe lại mà không nhìn lời. Nếu bạn bắt được phần lớn nội dung, có thể coi như đã “chinh phục” bài đó và chuyển sang ca khúc tiếp theo.
Khai thác lời ca để tăng vốn từ và ngữ pháp
Lợi ích lớn nhất của học tiếng Trung qua bài hát là kho lời ca đầy từ vựng và cấu trúc. Sau khi đã quen bài, hãy dành thời gian “giải phẫu” phần lời như một đoạn văn.
Bạn có thể chọn ra những câu mình thích nhất rồi phân tích: động từ là gì, tân ngữ là gì, cấu trúc câu có thể áp dụng vào hoàn cảnh nào trong đời sống. Ví dụ, từ một câu có 我会一直在你身边 (wǒ huì yīzhí zài nǐ shēnbiān – anh sẽ luôn ở bên em), bạn có thể biến đổi thành 我会一直在你后面支持你 (wǒ huì yīzhí zài nǐ hòumiàn zhīchí nǐ – anh sẽ luôn đứng phía sau ủng hộ em).
Ngoài ra, hãy lập riêng một sổ tay từ vựng “nhạc Hoa”: mỗi bài một trang, liệt kê từ mới quan trọng, cụm từ hay và các mẫu câu muốn ghi nhớ. Sau vài tháng học tiếng Trung qua bài hát, bạn sẽ có một “ngân hàng” từ vựng gắn với cảm xúc âm nhạc, rất dễ nhớ, dễ dùng.
Lưu ý để học tiếng Trung qua bài hát hiệu quả lâu dài
Mặc dù rất thú vị, học tiếng Trung qua bài hát cũng có những giới hạn nhất định. Lời bài hát đôi khi không tuân thủ hoàn toàn ngữ pháp chuẩn, dùng nhiều ẩn dụ, cách nói hoa mỹ, thậm chí lược bỏ thành phần câu cho hợp nhịp. Vì vậy, bạn không nên coi mọi câu trong bài hát đều là “mẫu câu chuẩn” để áp dụng vào bài viết HSK.
Một lưu ý khác là bài hát không thay thế được giáo trình. Tốt nhất, hãy coi học tiếng Trung qua bài hát là phương pháp bổ trợ, đi kèm với việc học từ vựng, ngữ pháp, luyện đề chính thống. Nhờ đó, bạn vừa có nền tảng vững, vừa có môi trường tự nhiên để tiếng Trung “sống” trong cuộc sống hàng ngày.
Cuối cùng, hãy duy trì tần suất đều đặn. Mỗi ngày chỉ cần 10–15 phút nghe và khai thác một đoạn nhỏ, miễn là làm đều, vẫn tốt hơn rất nhiều so với việc nghe ồ ạt rồi bỏ dở.
Biến playlist yêu thích thành “lớp học tiếng Trung”
Tóm lại, học tiếng Trung qua bài hát là một cách kết hợp giải trí và học tập đầy thông minh nếu bạn biết chọn bài phù hợp, áp dụng quy trình nghe – hiểu – bắt chước và chủ động khai thác lời ca. Từ những câu hát tưởng chừng quen thuộc, bạn có thể nhặt được rất nhiều từ vựng, cấu trúc câu và thậm chí là cảm hứng để gắn bó với tiếng Trung lâu dài.
Thay vì chỉ nghe nhạc Hoa cho vui, hãy thử nhìn playlist của mình như một “lớp học mini”, nơi mỗi bài hát là một bài học nhỏ. Nếu bạn kết hợp học tiếng Trung qua bài hát với lộ trình HSK bài bản, kết quả đạt được sẽ đáng ngạc nhiên hơn rất nhiều so với việc chỉ học trong sách.
Nếu bạn muốn tìm thêm gợi ý bài hát phù hợp với từng trình độ, cách khai thác lời nhạc chi tiết hơn và lộ trình ôn HSK rõ ràng, hãy thường xuyên theo dõi website Học Tiếng Trung HSK. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục 汉语 theo cách thú vị và gần gũi nhất.